موسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی
تاریخچه
پس از تصویب طرح چاپ لغت‌نامۀ دهخدا توسط مجلس شورای ملّی در زمستان سال ۱۳۲۴، سازمان لغت‌نامهٔ دهخدا در خانۀ دهخدا در خیابان ایرانشهر تهران تأسیس شد. دوسه اتاق از این خانه به همکاران و کتابخانۀ مخصوص اختصاص یافت. در این دوران نظارت بر همۀ امور لغت‌نامه بر عهدۀ دهخدا بود و سرپرست امور اداری آن دکتر حسین خطیبی بود. یکی دو سال آخر با ضعف جسمانی دهخدا، دکتر محمد معین بیشتر امور علمی را سرپرستی می‌کرد.
در آذر‌ماه ۱۳۳۴، هیئت‌رئیسۀ مجلس و دکتر معین تصمیم گرفتند که سازمان مذکور را به مجلس شورای ملّی منتقل کنند. از این تاریخ که مقارن با فوت دهخدا نیز بود، این سازمان به دو اتاق در کنار عمارت مجلس در میدان بهارستان منتقل شد. بنابر وصیت دهخدا دکتر محمد معین سرپرستی و ادارۀ امور سازمان را به عهده گرفت و امور اداری آن به سید محمد هاشمی، رئیس چاپخانۀ مجلس، محوّل شد.
در سال ۱۳۳۶ بنابر مصوبهٔ مجلس، این سازمان با بودجۀ آن به دانشگاه تهران منتقل شد و دانشگاه تهران نیز ادارۀ آن را به دانشکدۀ ادبیات واگذار کرد. از این پس اعضای این سازمان در گوشه‌ای از دانشکدۀ ادبیات که در آن زمان در باغ نگارستان، واقع در میدان بهارستان بود، مستقر شدند. مدیریت سازمان در این دوران همچنان با دکتر محمد معین بود تا سال ۱۳۴۵ که دکتر معین به طور ناگهانی در دفتر گروه ادبیات دانشکدۀ ادبیات بیهوش شد و پس از آن به اغما رفت. در سال ۱۳۴۶ سرپرستی و از ۱۳۴۷ ریاست سازمان به دکتر سید جعفر شهیدی، که از ۱۳۴۲ معاون دکتر معین بود، واگذار شد.
در سال ۱۳۵۳، دانشگاه تهران ساختمانی از موقوفات دکتر محمود افشار یزدی به مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا اختصاص داد. از اوایل سال ۱۳۵۴ مؤسسۀ لغت‌نامه به شمیران، در نزدیکی باغ فردوس، واقع در باغ موقوفات دکتر محمود افشار یزدی نقل مکان کرد. از همان سال عنوان «سازمان» به «مؤسسه» تغییر یافت و در اسناد رسمی عنوان «مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا» درج شد.
از سال ۱۳۸۳ مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا در ساختمان بزرگی که دانشگاه تهران در محل موقوفات دکتر محمود افشار بنا کرد، مستقر شد و در ۱۳۸۶ از دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران استقلال سازمانی یافت
پس از درگذشت دکتر سید جعفر شهیدی (دی‌ماه ۱۳۸۶)، در ۱۳۸۷ دکتر علی افخمی عقدا عهده‌دار ریاست این مؤسسه شد. پس از آن در سال ۱۳۹۳ دکتر علی درزی به ریاست این مؤسسه برگزیده شد. از اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹ دکتر محمود بی‌جن‌خان عهده‌دار ریاست مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخداست.
اهداف
- گسترش زبان و ادبیات فارسی در جهان با تدوین لغت نامه فارسی، لغت‌نامه‌های دوزبانه، آموزش زبان فارسی در سطوح مختلف.
- برگزاری دوره‌های عالی ادبیات، آشنا سازی زبان آموزان غیر ایرانی با فرهنگ و تمدن ایران زمین.
- برگزاری کلاسهای آموزش مدرس زبان فارسی و غیر فارسی زبانان و همایش‌های مرتبط با آموزش زبان فارسی و فرهنگ نویسی.
ساختار
رییس: دکتر محمود بی‌جن‌خان
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر (عج)، بالاتر از پارک وی، نرسیده به میدان تجریش، ایستگاه پسیان، موقوفات دکتر محمود افشار پلاک 3011
تلفن: 22700857 ،22712220